Het is bekend dat wanneer de spanning bij ons oploopt, we het moeilijker vinden om juiste beslissingen te maken. Misschien heb je ooit Tetris gespeeld en gemerkt dat wanneer het spel versneld (en vervelender nog het deuntje sneller gaat) je domme fouten gaat maken. In deze situatie voel je je hart sneller kloppen, je krijgt het warm en gaat krampachtig op de verkeerde knoppen drukken. Dit gebeurt bij een spelletje, maar ook in sportsituaties en op ons werk (bv een vergadering of presentatie). Echter willen we, juist wanneer het spannend wordt, rustig blijven en zo de juiste beslissingen kunnen maken. Maar hoe? Om dit uit te leggen eerst even wat informatie over dit proces.
Stressreactie
Dat we het warm krijgen doordat ons hart sneller gaat kloppen heeft te maken met een stressreactie in ons lichaam. De hartslag en ademhaling versnellen en spierspanning neemt toe om te kunnen vechten of vluchten. Dit is een overlevingsstand zoals die bij een zebra optreedt als het een leeuw ziet loeren. Om de kans op overleven te vergroten gaat bijna alle energie naar de hartslag, ademhaling en spieren. Onze organen krijgen minder energie en worden tijdelijk op een laag pitje gezet. Denk aan organen als lever, nieren en darmen. Hier merken we bij kortdurende stress weinig van. De droge mond die we ervaren bij een presentatie komt wel hierdoor. Er vindt namelijk minder spijsvertering plaats en daarom wordt er minder speeksel aangemaakt.
Deze stressreactie kan ons helpen wanneer we daadwerkelijk in gevaar zijn. Het kan ons alert maken wanneer we in de auto een bijna-ongeluk hebben. Het kan echter ook enorm in de weg zitten wanneer we verkeerde beslissingen nemen in een sportsituatie. We nemen ineens onnodig veel risico of wijken af van eerder besproken strategie. Wat zou het fijn zijn als we deze stressreactie soms uit konden zetten. Helaas kunnen we het niet uitzetten. We kunnen het wel beter leren herkennen en beter leren controleren. Een manier om onze stress te controleren is via de ademhaling. De tennisser voor een service of een voetballer voordat hij een vrije trap neemt, haalt een keer diep adem en blaast stevig uit. Dit doet hij om het stressniveau wat te verminderen.
Hartritmevariabiliteit
Er zijn hartslagmeters (bv smartwatches) die de variatie van onze hartslag meten, dit wordt heart rate variability (hartritmevariabiliteit, HRV) genoemd. Deze HRV is de belangrijkste indicator voor stress. Wanneer de HRV laag is (weinig variatie van het hart) dan vraagt ons lichaam continu om dezelfde hoeveelheid energie wat duidt op een stressreactie.
De stressreactie zoals hierboven omschreven overkomt ons, we hoeven er niets voor te activeren in ons lichaam. We kunnen het echter wel beïnvloeden en dan met name via onze ademhaling. Aan de hand van ademtraining en spierrelaxatie help ik je graag situaties waarin de stressreactie je beslissingen negatief beïnvloeden weer de baas te worden.
