De olympische spelen in Tokyo starten over een week. In de media verschijnen nu veel verhalen van de atleten van ons TeamNL. Twee verhalen vielen mij op vanuit mijn expertise; werken met een lichaam dat moeilijk doet, oftewel psychosomatiek. Epke Zonderland twijfelde aan zijn deelname en geeft aan het idee te hebben dat zijn lichaam op is. Dafne Schippers vertelde dat haar lichaam moeilijk doet vanwege een dubbele hernia en ze een rustjaar zou hebben genomen als er dit jaar geen Olympische Spelen waren geweest. Moet alles helemaal kloppen om optimaal te kunnen presteren? Mijn antwoord is: Nee! Ik leg het graag uit.
We hebben er een jaar langer op moeten wachten. Voor de ene atleet pakt dit goed uit, voor de ander minder. Jonge talenten hebben een extra jaar om nog beter voor de dag te komen. Voor atleten die wilden stoppen na Tokyo 2020 was het mogelijk een opgave om zich een jaar langer aan topsport te committeren. In het laatste geval speelt leeftijd en fysieke fitheid mogelijk een grote rol. Zo ook in de voorbeelden van Epke en Dafne. Er zijn maar weinig topsporters die tot ver in hun dertigers fysiek topfit blijven. Topsport bestaat immers uit jezelf steeds verbeteren en je grenzen verleggen. Hier zit een houdbaarheidsdatum op.
“Ik denk dat mijn lichaam op is”
Epke Zonderland (35) wilde met een topresultaat op de Olympische Spelen in 2020 een punt zetten achter zijn geweldige topsportcarriere. Zijn afscheid werd door Corona met een jaar uitgesteld. Nu, vlak voor het toernooi, geeft hij aan het gevoel te hebben dat zijn lichaam op is. Dit soort conclusies trekken is gevaarlijk. Wanneer je dit gelooft, gaat het ook echt waar zijn. Een bekende uitspraak van Henry Ford (ja, die van de auto’s en de uitvinder van de lopende band) is; ‘Either you think you can, or you think you can’t. You’re right!’ Wanneer je als atleet gelooft dat je lichaam op is, dan is dat ook zo. Epke geeft aan dat hij vroeger altijd maar door kon blijven trainen. Nu voelt het alsof hij tegen een muur aanloopt. Zijn lichaam wil niet meer. Er is sprake van een lichaam dat moeilijk doet. Mogelijk heeft zijn huidige, wat oudere, fysiek een andere aanpak nodig. Een andere aanpak om optimaal te presteren. Hij zal mogelijk meer op zijn ervaring mogen vertrouwen. Het vergt echter moed om minder hard te gaan trainen. Het is een misvatting dat alles er aan doen af te lezen is aan trainingsarbeid.
De uitspraak; ik denk dat mijn lichaam op is lijkt vooral te maken te hebben met iemands fysiek. Echter is het vooral de betekenis die we eraan verlenen waar we een probleem mee krijgen. Wat betekent deze uitspraak, of sterker, deze overtuiging voor zijn training, voorbereiding en prestatie tijdens een wedstrijd? Wat doet het met onze overtuiging over het aankunnen van de taak die voor ons ligt? Daarmee wordt het naast een fysieke uitdaging, ook een mentale kwestie.
Hoe kunnen we nou optimaal presteren met een blessure?
Dafne Schippers worstelt naar eigen zeggen al 2,5 jaar met een hernia-blessure. Worstelen met je eigen fysiek. Tenzij worstelen (Grieks-Romeins worstelen is ook een onderdeel op de Olympische Spelen) jouw sport is, zou ik worstelen afraden. Een hernia is een gegeven, dat ga je niet veranderen. Een hernia lost in 80% van de gevallen vanzelf op en een hernia hoeft niet gevaarlijk te zijn. Uiteraard wanneer de hernia zorgt voor uitval van het been, wordt het lastig hardlopen. Echter, daar is geen sprake van. Dafne geeft in een interview met NOS Studio Sport duidelijk aan dat het gaat om een worsteling met haar fysiek en dat het daarmee niet een mentale kwestie is. Er wordt nog altijd vaak een onderscheid gemaakt tussen fysiek en mentaal, alsof het twee verschillende werelden zijn. Echter Dafne bestaat niet uit een fysiek deel en een mentaal deel. Dafne is Dafne. En de worsteling vindt juist voor een groot deel plaats in haar hoofd. Wat betekent trainen met een hernia voor Dafne? Welke consequenties denkt zij dat dit heeft op haar voorbereiding en prestaties tijdens wedstrijden? Welke overtuigingen heeft zij rondom dit probleem?
Wanneer Dafne de hernia als een gegeven beschouwt en samen met haar medische begeleiding bepaalt wat wel en niet kan, is het mogelijk uit de worsteling te blijven. Er is sprake van een lichaam dat moeilijk doet. Deze acceptatie klinkt heel simpel, maar is heel ingewikkeld. Voor veel clienten met chronische klachten is acceptatie bijna een vies woord geworden. Wanneer het ze uiteindelijk lukt om uit de worsteling te blijven en meer te gaan accepteren, merken ze dat de worsteling heel veel energie heeft gekost. Energieverlies die werd toegeschreven aan de klacht, in plaats van aan deze worsteling.
Optimaal presteren ondanks een forse blessure
Eerder schreef ik over Arjen Robben, met de bijnaam de man van glas. Zijn situatie rondom de WK van 2010 is een mooi voorbeeld van optimaal presteren ondanks een blessure. De voetballer, die vaak geblesseerd was, had volgens zijn toenmalige clubarts het WK van 2010 nooit mogen spelen. Hij had twee spierscheuringen in zijn hamstring en toch werd hij een van de beste spelers van dat toernooi. Met het Nederlands elftal haalde hij de WK finale en hij had de winnende goal op zijn schoen. Hij was fysiek dus niet in orde en toch presteerde hij optimaal.
Hoe kan het nou dat juist deze man van glas kon presteren ondanks een forse blessure? Hij werd voor het toernooi klaargestoomd door een fysiotherapeut en ervaarde dat hij ondanks de blessure kon blijven presteren. De overtuiging van Robben was dat hij kon blijven presteren!
Tijdens een ACT (acceptance and commitment therapy) cursus gericht op topsport leerde ik de uitspraak; Good players perform well when they feel good, excellent players perform well no matter what. Een uitspraak die heel goed past op bovengenoemde voorbeelden.
Zowel Dafne Schippers als Epke Zonderland heb ik zelf niet gesproken over hun situatie. Vanuit wat ik heb gelezen en gehoord met betrekking tot hun interviews heb ik vanuit mijn expertise mijn gedachten hierover opgeschreven. Hun verhalen dienen enkel als voorbeeld. Herken je jezelf in een van deze verhalen? Worstel jij al enige tijd met een blessure? Ik kan je verder helpen. Ik ben er namelijk van overtuigd dat langdurig fysieke problemen nooit los gezien kunnen worden van hun mentale component. Neem vandaag nog contact op en in een vrijblijvend gesprek bespreken we wat ik voor je kan betekenen.
